U galeriji Fondacije Eliksir u organizaciji Istorijskog arhiva Negotin otvorena je izložba „120. godišnjica Teslinog tornja i laboratorije na Long Ajlendu“ autora Vladimira Jelenkovića i Zorana Jovanovića Jusa i promovisano je drugo, dopunjeno izdanje knjige „Đorđe Stanojević – Biografija jednog naučnika“ Nenada Vojinovića.
Još pre 120 godina Nikola Tesla je predvideo jednu daleku budućnost – našu sadašnjost i svet telekomunikacija, bežičnih tehnologija daljinskog upravljanja, rekao je Vladimir Jelenković, dugogodišnji direktor Muzeja Nikole Tesle.
„Upravo je to i suština njegovog projekta na Long Ajlendu koji su prepoznatljivi kroz Teslin toranj i njegovu laboratoriju, jedinu, na sreću koja je do dan danas sačuvana i koja predstavlja zaštitni znak Teslinog naučnog centra na Vordenklifu jedne američke organizacije koja radi na tome da rehabilituje čitav taj centar i to područje na kome je Tesla radio negde između 1901. i 1905. godine i praktično od toga napravio ne samo jedan memorijalni centar već i aktivno mesto gde će ljudi koje interesuju Teslino delo moći da ga izučavaju i da posvete sve svoje slobodne trenutke tom našem velikom geniju“, istakao je Jelenković.
Izložba je posvećena najvećem Teslinom neispunjenom snu, projektu svetskog sistema bežičnog prenosa energije a premijerno donosi i fotografije, dokumenta, poput Teslinog sporazuma sa finansijskim magnatom J.P. Morganom, memorandum Tesline kompanije sa njegovim najznačajnijim pronalascima u kojem centralno mesto zauzima upravo Toranj, pa Teslin manifest iz 1904. godine, njegove planove i još mnogo toga.
“Nismo prvi put u Negotinu, već je bilo izložbi koje je Muzej Nikole Tesle realizovao u saradnji sa Istorijskim arhivom, a ovo je svakako jedna nova prilika da se podsetimo i velikog naučnika, Negotinca, čoveka koji je zaista izuzetno značajan jer je uradio praktično krupne stvari koje se tiču elektrifikacije Srbije, njegova Centrala za javnu rasvetu u Beogradu osnovana i puštena u rad 1893. je upravo bila zasnovana na tome što je Đorđe Stanojević osmislio. Postoji jedan dokument koji kaže da je Đorđe u tom osnivačkom aktu Centrale napomenuo da kad god ste steknu uslovi da se primene Tesline polifazne struje, jer je to bila centala na jednosmernu struju, da se to učini. Već sledeća na Dorćolu u Beogradu je poštovala tu njegovu želju. Đorđe je uz to i prvi koji je izdao knjigu o Teslinim patentima 1894. i jedini koji je uspeo da dovede Teslu u Beograd 1892. godine”, dodao je Vladimir Jelenković, koautor izložbe.
U galeriji Fondacije Eliksir fondacije promovisano je i drugo dopunjeno izdanje knjige „Đorđe Stanojević – biografija jednog naučnika“, autora Nenada Vojinovića, arhivskog savetnika i direktora Istorijskog arhiva, čije je štampanje omogućilo Ministarstvo kulture i informisanja, a koja ima za cilj da se ličnost Đorđa Stanojevića sagleda u širem kontekstu zbivanja vezanih za oblast njegovog rada i interesovanja u državnom, vojnom, privrednom i naučnom miljeu.
“Struktura knjige je ista kao i kod prvog izdanja iz 2015. godine. Ima četiri poglavlja: Negotin rodni grad Đorđa Stanojevića, njegovo školovanje u Negotinu preko Prve Beogradske gimnazije do dekana Filozofskog fakulteta i kasnije rektora Beogradskog univerziteta, zatim njegov naučno istraživački rad i odnos sa značajnim ljudima iz sveta nauke iz onoga vremena i njegov susret sa Teslom. Stanojević je jedan od retkih ljudi koji shvata značaj Teslinih otkrića i značaj elektriciteta i Tesla mu je bio uzor i to ga motiviše da na principu Teslinih naizmeničnih struja počinje da gradi elektrane. To je opisano u trećem poglavlju knjige gde se vidi praktičan rad Đorđa Stanojevića gde on do Prvog svetskog rata od 10 izgrađenih elektrana u osam je on u direktnoj meri zaslužan, dok poslednje poglavlje priča o Stanojeviću kao humanisti i zadužbinaru”, kaže Nenad Vojinović, autor ovog dela.
Izložba „120. godišnjica Teslinog tornja i laboratorije na Long Ajlendu“ i promocija knjige „Đorđe Stanojević – Biografija jednog naučnika“ organizovani su u okviru manifestacije „Negotinsko leto“.
