Očuvanje vlaškog jezika, kako kroz izborni predmet, tako i kroz stručna osposobljavanja prosvetnih radnika, postalo je ključni korak u zaštiti ovog jezika i kulturnog identiteta vlaške zajednice.
Nacionalni Savet Vlaha i Udruženje „Gergina“ organizovali su u subotu, 14. septembra u prahovskoj školi “Pavle Ilić Veljko” jednodnevni seminar za buduće predavače vlaškog jezika u školama Borskog okruga.
Među njima najviše je učitelja što i predstavlja preduslov, uz posedovanje Sertifikata, da neko može biti predavač vlaškog jezika u osnovnoj školi.
Seminar stručnog osposobljavanja za predavače vlaškog jezika okupio je 20 prosvetnih radnika iz Negotina, Bora i Kladova, a sve veći broj zainteresovanih ukazuje na rastuću svest o značaju očuvanja ovog jezika kroz obrazovni sistem.
Svoja iskustva prosvetnim radnicima prenela je Daniela Pejčić, učiteljica iz kobišničke škole „Stevan Mokranjac“ sa najdužim stažom predavača vlaškog jezika. Ona je podsetila da je pilot projekat uvođenja vlaškog jezika u sistem obrazovanja počeo 2012. godine sa ciljem da se on sačuva od zaborava jer se njime danas služi sve manji broj mladih ljudi.
“Za Vlahe, standardizacija je jedan od ključnih koraka u očuvanju jezika od zaborava i zaštiti identiteta ove manjine. Ovaj proces donosi promene i u obrazovanju na vlaškom jeziku pa je i doprinos ovakvih seminara neprocenljiva”, rekao je Novica Janošević, predsednik Nacionalnog saveta Vlaha.
Stručna obuka prosvetnih radnika iz Negotina, Bora, Kladova, Štubika, Korbova, Kladušnice, Podvrške, Dubočana, Jabukovca, Ljubičevca bila je prilika da se razmene iskustva u radu i daju smernice za rad sa decom o čemu je polaznicima detaljno govorila i Rozica Dragojlović, predavač “Vlaškog govora sa elementima nacionalne kulture” u Voluji kod Kučeva.
Među prvim predavačima tada novog izbornog predmeta “Vlaški govor sa elementima nacionalne kulture” bila je i Snežana Gugić koja već 11 godina svoj maternji jezik, kako kaže, čuva od zaborava na časovima vlaškog jezika na kojima sa decom govori o običajima i tradicionalnim vrednostima Vlaha koji čine veliku većinu zajednice u kojoj žive. Ona je istakla da su roditelji značajni partneri jer su upravo oni prepoznali potrebu da se vlaški jezik sačuva od zaborava.
Učiteljica Slađana Vojinović iz jabukovačke Osnovne škole „Jovan Jovanović Zmaj“ maternji vlaški jezik čuva bogaćenjem literature i prevođenjem dragocenih književnih dela, pa su tako neke od drama Branislava Nušića sada prevedene na vlaški jezik.
“Do sada je obuku prošlo preko 100 prosvetnih radnika koji obrazuju više od 750 učenika u svim sredinama u kojima žive Vlasi. Mnoga deca su se upravo kroz njihove časove i upoznala sa vlaškim jezikom. Cilj nam je da upravo kroz decu koja će govoriti jezik jačamo identitet naše vlaške zajednice i sačuvamo jezik od zaborava”, rekao je Siniša Čelojević, predsednik Udruženja „Gergina“.
Polaznicima Seminar stručnog osposobljavanja prosvetnih radnika za izborni predmet “Vlaški govor sa elementima nacionalne kulture” dodeljeni su Sertifikati o stručnoj osposobljenosti kao predavača vlaškog jezika u školama. Udruženje “Gergina” im je poklonilo sva svoja muzička i štampana izdanja koja im mogu koristiti u nastavi.
Pje 14.rapćunu în škuala „Pavle Ilić-Veljko“, în Praova, Savjetu Vlahir ši asocijacîja „Gergina“ a făkut o adunare dje daskălj karje ar să puată să învjecă kopiji în škuală pje Ljimba Vlahilor.
Daniela Pejčić, dăskăljica djin škuală „Stevan Mokranjac“ djin Kobišnjica, a povjestjit kum a înćeput djin anu 2012. să învjecă kopiji pje Ljimba Vlahilor.
Novica Janošević, predsedniku la Savjetu Vlahilor a spus kă „Doadusu dă rîndujitu lu standardu a ljimbi Vlahilor“, arje o putjerje marje să păstrjază ljimba ši adjetu Vlahilor.
La seminar a fost daskălj djin Njigotjin, Buor, Kladova, Štubik, Korbova, Kladušnjica, Podvrška, Dîlbočana, Jabukovăc ši djin Bordjija.
Rozica Dragojlović, dăskăljica djin Voluja, a povjestjit kum trăbuje să învjecă kopiji Ljimba Vlahilor.
„Păna akuma pista o sută dje daskălj a fost la seminarurj, ši ji învacă pistă 750 dje kopij. Avjem în gînd ku kopiji karje învaca Ljimba Vlahilor să întărim identitetu ši să păstrăm ljimba să nu să ujtje“ a spus dr Sină alu Čeloju, predsedniku la asocijacîja „Gergina“.
Tuoc daskălji a kăpătat sertifikat ku karje puatje să învacă kopiji în škuală. Da asocijacîja „Gergina“ lj-a dat kărcij ši kompakt diskurj(ku muzika nuastă), karje puatje să lj-ažutje la învăcatu kopijilor.
